Iedereen heeft het erover en op mijn blog zie je het ook overal staan. Maar wat zijn dat nou, die gluten? Ik ga het je vandaag zo goed mogelijk uitleggen. Komende weken zal ik jullie helpen je te verdiepen in gluten. Wat zijn het en waar vind je ze? Wat moet je nu doen als je per ongeluk toch gluten binnenkrijgt? Dit artikel is onderdeel van een serie, vandaag gaan we het hebben over gluten vrije granen en waarom deze nog steeds niet paleo zijn.
Verder in de serie
- Gluten Deel 1: Wat zijn het en waar vind je ze?
- Gluten Deel 2: Wat gebeurt er in het lichaam?
- Gluten Deel 4: Wat als je toch gluten binnenkrijgt?
Een korte samenvatting voordat we verder gaan met het onderwerp. Afgelopen weken hebben we besproken dat gluten proteïnen zijn die voorkomen in tarwe, gerst en rogge. Gluten worden niet helemaal verteert en beïnvloeden de ‘tight junctions’, eenmaal in ons lichaam reageert ons immuunsysteem hierop en kunnen ook onze eigen cellen worden aangevallen.
Dan nu de grote vraag:
Waarom zijn glutenvrije granen niet paleo?
Je zou zeggen dat er in granen als rijst en maïs geen gluten zitten en daarom ook niet schadelijk zijn. Dat is echter een beetje simplistisch gezegd. In dit artikel leg ik uit wat lectinenen phytaten er mee te maken hebben. Zoals je ziet heb ik het trouwens bijna nooit over ‘de oermens’. Dit is voor mij totaal niet de reden om paleo te eten en dat zal ik ook niet als argument gebruiken :).
Lectines
Misschien weet je het nog, maar gluten zijn dus eigenlijk lectines. Er zijn meerdere lectines, en deze zijn niet altijd even ‘gevaarlijk’ als gluten. Lectines zijn eigenlijk een vorm van proteïnen, niet alle even schadelijk, waarvan twee subcategorieën het meest belangrijk zijn in dit geval. Dit zijn de Prolamines en Agglutenines. Gluten vallen onder de prolamines maar er zijn heel veel verschillende soorten proteïnen die onder deze categorieën vallen.
Het probleem bij lectines is dat ze de enterocyten kunnen beschadigen en net als gluten het immuunsysteem kunnen stimuleren. Maar niet alle lectines zijn even slecht. In noten en zaden zitten ook lectines, maar lang niet zo veel als in granen. Sommige lectines worden afgebroken door hitte, maar anderen niet.
Fytinezuur/Fytaten
Deze heb ik nog niet eerder genoemd. Fytaten worden ook vaak anti-nutriënten genoemd. Dit komt omdat ze zich binden aan belangrijke mineralen en deze meenemen als ze je lichaam verlaten. Deze mineralen ben je dan dus kwijt. Ook fytaten zijn geen ultieme boosdoener, ze komen ook in noten en zaden voor maar zijn te verminderen door deze te weken.
Maar granen hebben we toch nodig?
Nee, in principe niet. Groenten en fruit bevatten veel meer vezels dan granen en ook de vitaminen die we in granen vinden zijn makkelijk in groenten en vlees te vinden. Daarnaast zijn granen vaak vrij hoog in omega 6, en het liefst houden we een goede balans tussen omega 3 en 6.
Conclusie
Als je dit leest denk je waarschijnlijk ‘dat valt nog best mee!’. En dat klopt eigenlijk ook. Naar mijn idee kunnen we glutenvrije granen niet helemaal afdoen als super slecht en ongezond. Dat is ook niet gelijk een reden om vollop granen te gaan eten natuurlijk. Uiteindelijk is het een persoonlijke keuze om granen wel of niet te eten. Persoonlijk heb ik het idee dat granen best onderdeel kunnen zijn van een gezond voedingspatroon, zolang ze maar niet de overhand krijgen. Het gaat vooral om jouw voeding in zijn geheel, en niet als afzonderlijke stukken.
Daarbij is er ook een groot verschil tussen mensen die geen gezondheidsproblemen hebben en mensen met een auto-immuunziekte (Ik!). Voor deze mensen is het zó belangrijk om een lekkende darm te vermijden en granen hebben hier gewoon te veel mee te maken. Sommigen lukt het inderdaad om sommige granen te introduceren, maar als extra dus niet als basis van elke maaltijd.
80/20
Er zijn ook veel mensen die geen klachten hebben bij bepaalde granen en deze goed kunnen eten. Paleo hoeft ook helemaal niet zo strikt te zijn, het zijn maar ‘richtlijnen’ waar je je aan kunt houden. Als jij granen goed verdraagt is het geen probleem dit in je 20% procent te verwerken bijvoorbeel. Het aller belangrijkste is hoe jij je voelt, en dat weet alleen jij!
Verder lezen?
Why are grains bad? door The Paleo Mom
Lectins – Are you food and diet at risk? door Paleo Flourish
What is wrong with grains door Paleo Leap
Lectins, Phytates & Autoimmune disease: seperating fact from fiction by Ali Le Vere
